ROZWÓJ PSYCHOFIZYCZNY DZIECKA 5 LETNIEGO

 

W wieku przedszkolnym dziecko nie umie maskować i tłumić swych przeżyć uczuciowych. Odzwierciedlają się one natomiast w jego zachowaniu się, uzewnętrzniają się w ruchach i gestach, w okrzykach i słowach.

Emocje dziecka przejawiają się w sposób bardzo ekspresyjny. Mimika i pantomimika przeżyć emocjonalnych jest bogata. Dziecko, do końca okresu przedszkolnego, uzewnętrznia radość, gniew czy strach w śmiechu, płaczu, w żywych gestach, ruchach, w słowach, którym nadaje w zależności od przeżycia emocjonalnego odpowiednią informację.

Prawie do końca okresu przedszkolnego wskutek niepełnej dojrzałości układu nerwowego i niewykształconych jeszcze procesów hamowania – dziecko jest bardzo pobudliwe. Dlatego też nawet słabe bodźce mogą wywołać zarówno przykre, jak i przyjemne stany emocjonalne. Emocje mają charakter przejściowy. Dziecko przechodzi bardzo łatwo z jednego nastroju emocjonalnego w drugi, diametralnie od niego różny. Zmartwione i zapłakane za chwilę śmieje się i cieszy (M.Przetacznik-Gierowska, G.Makiełło-Jarża, 1992, s.173).

Dopiero końcem okresu przedszkolnego dziecko zdobywa umiejętności powściągania afektów, co jest świadectwem stopniowego osiągania dojrzałości emocjonalnej. Obserwuje się w tym wieku wydatny rozwój uczuć wyższych – intelektualnych, społecznych, moralnych i estetycznych. W miarę upływu lat dzieci przeżywają radość nie tylko podczas działania, a raczej cieszy je końcowy etap działania – wynik.

W oparciu o elementarne wrodzone, podstawowe emocje tj. gniew, strach, przyjemność w toku rozwoju dziecka i obcowania z dorosłymi i innymi dziećmi wraz z bogaceniem się jego doświadczenia kształtują się w wieku przedszkolnym bardziej złożone, rozwinięte emocje, jakimi są uczucia.
Uczucia mogą być wyrazem stosunku dziecka do siebie, bądź wyrazem jego stosunku do otaczającego je świata. Zmiany i rozwój życia emocjonalnego dziecka następuje dzięki procesowi uczenia się dzięki kojarzeniu bodźców i sytuacji dotychczas obojętnych z takimi, w którym dana emocja czy uczucie wystąpiło. W miarę rozwoju działalności oraz w miarę tworzenia się u dziecka nowych zainteresowań, powstania nowych potrzeb, uczucia jego zmieniają się, przekształcają i rozwijają
Uczucia określone jako przyjemne tj. zadowolenie, radość, miłość, przyjemność są bardzo istotnym czynnikiem normalnego rozwoju dziecka.

Natomiast uczucia przykre-strach, złość, zazdrość zwłaszcza kiedy są silne i częste, mogą hamować działalność dziecka a nawet opóźniać jego rozwój.

W wieku przedszkolnym przypada okres największego nasilenia strachu specyficznego w ramach prawidłowego rozwoju dziecka. Szereg zachowań emocjonalnych jest ściśle związane ze strachem, w tym sensie, że strach jest u nich elementem dominującym. Do najważniejszych zaliczamy: nieśmiałość, zakłopotanie, zmartwienie, lęk.

Gniew, złość wywołują u dzieci przedszkolnych podobne przyczyny, co i w innych okresach, a więc przymus, ograniczenie swobody działania, zabranie ulubionej zabawki, nagana, kara czyli sytuacje frustrujące.
Dość powszechnym uczuciem u dziecka w wieku przedszkolnym jest zazdrość, najczęściej o uczucia bliskich osób, czasami o inne dziecko- bardziej wyróżnione, czy zabawki. Zazdrość wywołuję silne napięcie i przejawia się w różnych formach zachowania się dziecka: w agresji, wrogości, przygnębieniu, niechęci, chęci zwrócenia na siebie uwagi. 

Emocje, które staną się siłami dominującymi w życiu dziecka, zależą głównie od środowiska w jakim dziecko wzrasta, od stosunków łączących je z osobami znaczącymi, oraz od otrzymywania wskazówek jak należy kontrolować swoje emocje. Emocje, które uzyskały znaczenie dominujące, oddziałują na osobowość dziecka, a poprzez nią na jego przystosowanie psychiczne i społeczne. Rozwój społeczny polega na zdobywaniu przez dziecko dojrzałości do współżycia w społeczeństwie. Dorośli wprowadzają dziecko w świat wytworów społecznych i uczą form zachowania przyjętych w danej kulturze.

W okresie przedszkolnym obserwuje się wyraźny postęp w uspołecznieniu dzieci Uczą się one przystosowywać do innych, brać udział w zabawach grupowych, podporządkowywać prawidłom i przepisom obowiązującym w grupie. Ich udział w życiu grupy staje się aktywny Rozwija się u nich poczucie odpowiedzialności, samodzielność, umiejętność podporządkowania swoich działań określonemu celowi, umiejętność samooceny. Kształtują się uczucia przyjaźni do innych potrzeba aprobaty, uznania i współdziałania.

Pod koniec wieku przedszkolnego, dziecko zdolne jest przeżywać uczucia wyższe bardziej świadomie i głęboko. Dzieci dojrzewają emocjonalnie, uczą się opanowywać swoje reakcje oraz ich przejawy zewnętrzne-ruchowe i słowne. Budzą się u 5-6 latka uczucia wyższe: intelektualne, społeczne, moralne i estetyczne np. 6 latek opiekuje się młodszym rodzeństwem lub słabszym rówieśnikiem.
Jeszcze zmienne są jego nastroje i uczucia, jego emocje szybko przeradzają się w inne, np. śmiech w płacz, radość w smutek. Dojrzewając emocjonalnie zaczyna rozumieć emocje innych. W relacjach z innymi zachodzi większa elastyczność. 

Duże znaczenie ma dla 5-6 latka grupa rówieśnicza, w której zawiera pierwsze przyjaźnie i w której współzawodniczy. Jest radosny i szczęśliwy, kiedy się go akceptuje.

Ważne jest także, aby dziecko 5-6 letnie umiało współdziałać z rówieśnikami i przestrzegało określonych norm zachowania się. Zaczyna ono przewidywać intelektualne i emocjonalne skutki swego działania. Potrafi także podporządkować się wymaganiom innych. Chce postępować zgodnie z zasadami reprezentowanymi przez osoby z którymi chce się identyfikować.
Otoczmy dziecko mądrą opieką, bo tylko ona spowoduje, że dziecko będzie kiedyś pozbawionym egoizmu umiejącym się cieszyć z życia dorosłym człowiekiem.

Artykuł z portalu

Rozwój psychofizyczny pięciolatka

Pięciolatek. Energiczny, towarzyski i chętny do współpracy. Mamusia jest centrum wszechświata. To wiek, kiedy dziecko z reguły jest stabilne emocjonalnie. Miły czas.

Rozwój społeczny i emocjonalny
• Stabilny emocjonalnie
• Przyjacielski
• Związany emocjonalnie z mamą
• Chętny do współpracy
• Posłuszny
• Samodzielnie wymyśla zabawy
• Chętnie bawi się z dziećmi
• Bywa nieśmiały
• Lubi się popisywać siłą, zręcznością
• Zaczyna się wstydzić „ nie patrzcie, kiedy się rozbieram”  
• Lepiej panuje nad swoim zachowaniem
• Zależy mu na uznaniu dorosłych
• Pokazuje uczucia
• Stara się zrealizować cel, który sobie postawił, np.: zbudowanie wieży z klocków
• Lubi przebywać w domu
• Zadaje pytania na temat śmierci
• Dba o swoich przyjaciół
• Czasem krytykuje lub zawstydza inne dzieci, wytykając im błędy
• Rozumie dowcipy, lubi zabawiać dorosłych
• Chce być pomocny w domu

Rozwój fizyczny i motoryczny
• Może tracić pierwsze mleczaki
• Rozróżnia prawą i lewą stronę
• Pisze parę liter
• Rysuje postać człowieka
• Używa sztućców, kroi nożem
• Jest sprawny fizycznie
• Wiąże buty
• Tworzy rozbudowane budowle z klocków
• Potrafi się umyć, ubrać, zjeść, skorzystać z toalety samodzielnie
• Jeździ na 4 kołowym rowerze, czasem na 2 kołowym
• Umie wycinać nożyczkami po zaznaczonej linii
• Skacze na skakance
• Próbuje wykonywać skomplikowane ćwiczenia gimnastyczne, np. stawać                                                         na głowie
• Koloruje obrazki nie wychodząc za linię
• Skacze na jednej lub drugiej nodze naprzemiennie

Rozwój intelektualny
• Jego mowa jest płynna i poprawna
• Lubi argumentować używając słów: ponieważ; dlatego, że
• Zna dużo wyrazów
• Może czytać pojedyncze litery lub słowa
• Tworzy zdania złożone z 6-8 wyrazów
• Rozpoznaje podstawowe kolory
• Zapamiętuje adresy i numery telefonów
• Liczy do 10
• Rozumie znaczenie przeciwieństw i podobieństw
• Rozumie znaczenia następstwa czasu , np. dziś , jutro, rano, wieczorem
• Odróżnia fantazję od rzeczywistości
• Zapamiętuje opowiadane historie i chce żeby je kontynuować
• Tworzy własne opowiadania
• Umie pogrupować przedmioty, np. wg. wielkości
• Jego zabawy są coraz bardziej rozbudowane 
• Potrafi napisać cyfry od 1 -5
• Potrafi napisać swoje imię

Sen
Pięciolatek przesypia 10-11 godzin w ciągu nocy. Lubi mieć czas w łóżku na pooglądanie książki. W piątym roku życia następuje nasilenie tzw. złych snów. Czasem dziecko boi się powtórnie zasnąć. Trzeba je wtedy otoczyć szczególną opieką.
 
Jedzenie
Pięciolatek ma z zasady dobry apetyt, ale może być konserwatystą kulinarnym. Nie ma potrzeby na siłę karmić dziecko potrawami, których nie lubi, jednocześnie nie ma powodu, żeby nie dawać mu do spróbowania potraw, których nie zna.

Jak możesz pomóc swojemu dziecku
• Obserwuj relacje dziecka z rówieśnikami, mów mu na czym polega współpraca, negocjacje
• Ucz dziecko nazywać uczucia,  np.:czym różni się  smutek od złości
• Pomóż dziecku rozwijać poczucie odpowiedzialności, włączaj go do prac domowych; kończąc wyznaczone zadania przed pójściem do zabawy,
• Naucz dziecko stawiać cele. Dzięki ich realizacji będzie czuł się pewnie i niezależnie,
• Bawcie się w proste zabawy matematyczne, używajcie do tego zabawek, słodyczy i wyobraźni
•  Mów dziecku jasno, które z jego zachowań są dobre, a które nie,
• Wspólnie grajcie  w gry, czytajcie książki, chodźcie na imprezy dla dzieci
• Czytaj często dziecku, dopóki nie nauczy się czytać samemu – czytajcie razem,
• Bawcie się w teatrzyk
• Twórzcie razem opowieść, starajcie się rozbudowywać ją każdego dnia

 

Artykuł z portalu Dzieci rosną pl. na podstawie niżej podanych pozycji książkowych.